11. Kalkınma Planı’nda 2023 itibarıyla otomatik katılım dahil sistemde 15,2 milyon katılımcı ve 296 milyar TL toplam fon tutarı olması hedefleniyor
11. Kalkınma Planında Hükümetimiz, uzun vadeli tasarruf yapma eğiliminin güçlendirilmesi ve bireylerin emeklilik gelirlerinin artırılması için kamu emeklilik sistemi dışında, bireysel emeklilik sistemine katılımların teşvik edileceğini katılımcı sayısı, sistemde kalış süresi ve fon tutarını artırmaya yönelik tedbirler alacağını net bir şekilde ifade etti. Bu amaç kapsamında Planda somut politika tedbirleri de yer aldı. Bunlardan ilki gençlere uzun dönemli tasarrufları cazip hale getirecek şekilde BES’teki mevcut devlet desteklerinin yaşa göre farklılaştırılması tedbiridir. Bu sayede tasarrufların tabana yayılması ve tasarruf alışkanlığının genç yaşlarda kazandırılması hedeflenirken, genç katılımcıların da sisteme olan sadakatinin güçlendirilmesi amaç ediniliyor.
Gençlerin sisteme, meslek hayatlarının en başında girmeleri ve emekli oluncaya kadar sistemde kalmaları gerektiğini, bu sayede emeklilik döneminde ihtiyaç duyacakları sosyal güvenlik emekli maaşını tamamlayıcı bir tasarruf yapılmış olacağını Birlik olarak her zaman vurguladık. Sistemde tasarruf etmeye ne kadar erken başlanırsa, birikecek fon tutarı da emeklilikte ihtiyaç duyulacak tamamlayıcı bir gelir elde edilmesine o kadar iyi hizmet edecektir. Bireysel emeklilik sistemi, otomatik katılım sayesinde önemli bir açılım kazandı. 45 yaş altındaki tüm çalışanların tasarruf etmelerinin yolu açılmış oldu. Ancak sistemden ayrılmaların yüksek olması uygulamanın hedeflerinin yeterince anlaşılmadığını ortaya koyuyor. Kariyerinin başında olan gençler, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de giderek yaşlanan toplum ve uzayan ömürle birlikte görece daha uzun emeklik maaşı alacak ancak sosyal güvenlik sistemindeki aylık bağlama oranındaki düşüklük nedeniyle emekli olduklarında geçmiş nesiller düzeyinde emeklilik geliri elde edemeyecekler. Bu da bireysel emeklilik ve otomatik katılım ile uzun vadeli tasarruf yapmanın önemi ve gereğine işaret ediyor.
Gençlerin bireysel emeklilik ve otomatik katılım uygulaması ile tasarruf etmelerinin özendirilmesi, hem bireysel fonların uzun dönemde daha anlamlı birikimlere ulaşması hem de ülkemizin tasarruf oranlarının yükseltilmesi için kritik. Ancak diğer yandan %25 devlet katkısı, sistemin en bilinen ve sisteme girmeyi ve kalmayı özendiren en önemli teşvik mekanizması. Mevcut katılımcıları tutmak ve tasarrufta bulunmak isteyen orta yaş ve üstü kesimi sisteme çekmek için %25 devlet katkısı uygulamasının mutlaka devam ettirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Buna ilaveten, TSB olarak gençleri sisteme çekmek için %25’in üzerinde genç katılımcılara yönelik bir devlet katkısı teşviki getirilmesinin katılımcı sayısının yanı sıra sistemde biriken fon tutarının artmasına olumlu katkısı olacağına inanıyoruz.
11. Kalkınma Planı’nda 2023 itibarıyla otomatik katılım dahil sistemde 15,2 milyon katılımcı ve 296 milyar TL toplam fon tutarı olması hedefleniyor. Hali hazırda sistemde 115,2 milyar TL tutarında fon birikmiş ve katılımcı sayısı 12 milyona ulaşmış durumda. Plandaki rakamsal büyüklüklere ulaşmak için gençlerin sisteme çekilmesinin yanı sıra katılımcıların sistemde orta ve uzun vadede kalışlarını teşvik edecek ek tedbirlerin alınması gerektiğini düşünüyoruz. Dünyadaki diğer başarılı ülke uygulamalarında otomatik katılımın, ikinci basamak olarak tabir edilen kamu sosyal güvenlik sistemini tamamlayıcı bir sistem olarak kurgulandığını görüyoruz. Bu da mevcut otomatik katılım kapsamında bazı dönüşümlerin gerçekleştirilmesi anlamına geliyor. Örneğin, çalışan tarafından ödenen katkı payına ek cüzi de olsa bir işveren katkısı, sistemden ayrılmaların belirli kurallara bağlanması gibi tedbirler. Yeni Ekonomi Programı 2019-2021’de de yer aldığı üzere tüm paydaşların uzlaşısıyla kıdem tazminatlarının sisteme entegre edilmesi de sistemi büyütmek için atılacak önemli adımlardan biri olacaktır.
TSB olarak sistemin geliştirilmesi için alınması gereken tedbirler kapsamında önerilerimizi otoriteyle paylaşıyoruz. Gençlerin sisteme girmesi özellikle desteklediğimiz bir husus. Özellikle 18 yaşından küçüklerin bireysel emeklilik sistemine girmelerine imkan tanınması, tasarruf alışkanlığının erken yaşlarda edindirilmesi için çok önemli. Bu kesimin özendirilmesi için, devlet katkısının bazı yaş gruplarında veya sürelerde yükseltilmesi gibi ek teşvikler verilebilir. Ancak mevcut %25 devlet katkısının mevcut ve yeni girecek tüm diğer katılımcılar için yüzde 25 mertebesinde tutulması çok önemli. Zira sistemin en bilinen ve en çok kabul gören özelliği yüzde 25 devlet katkısı.
Bireysel emeklilik sisteminin büyütülmesi ve katılımcıların uzun vadede sistemde kalmalarını sağlamanın en önemli yolu sistemin faydalarının ve gerekliliğinin vatandaşlarımıza, çalışanlara net bir şekilde ve uzun soluklu bir iletişim kampanyasıyla aktarılması. TSB olarak iletişime çok önem veriyoruz ve gerek sosyal medya, gerek yazılı ve görsel basında konuyla ilgili sürekli olarak kamuoyunu bilgilendirmeye büyük önem atfediyoruz. Sistemin köklü revizyonlarını gerçekleştirmeden önce kamuoyunu aydınlatıcı, kesintisiz iletişim yapılması gerektiğine inanıyoruz. Bu hem sektör genelinde hem de kamu otoritesince sistemin arzu edilen hedefleri yakalaması için atılacak en kritik adımların başında gelmektedir. Zira insanları geleceği için tasarruf yapmaya ikna etmek için öncelikle bundan sağlayacağı faydayı net bir şekilde önlerine koymak gerekir diye düşünüyoruz.
