''EYT kapsamında emekli olduktan sonra çalışmaya devam etmeyecek kişilerin, OKS sisteminden ayrılma kararı verirken, oldukça önemli olan bu duruma dikkat etmeleri gerekir. Ancak bu kişiler OKS sertifikaları kendi adlarına olduğu için işten ayrılma bildirimini takip eden 10 iş günü içinde OKS sertifikasını sunan şirkete başvurup kendi belirledikleri tutardaki katkı payını dışarıdan ödeyerek sistemde kalmaya devam edebilirler''

EYT düzenlemesi, Sosyal Güvenlik Sistemi içinde yapılan, çalışanların Eylül 1999 tarihi ve öncesi sisteme dahil olanlarını etkileyecek kısmi bir düzenleme. EYT’nin, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) üzerinde bazı olumlu etkilerinin olmasını bekliyoruz. Burada özellikle EYT ile emeklilik hakkı kazanacak vatandaşlarımıza bazı bilgiler vermemiz yerinde olacaktır. Öncelikle, EYT düzenlemesinin getirdiği erken yaşta emeklilik sadece Sosyal Güvenlik Sistemi için geçerli. Bu düzenleme Bireysel Emeklilik Sistemi’ni özellikle emeklilik yaşı konusunda etkileyen bir düzenleme değil.

Ayrıca 2017’de uygulamaya alınan ve çalışanları Otomatik Katılım Sistemi (OKS) ile bireysel emeklilik sistemine dahil eden uygulamada emeklilik ve sistemden ayrılmayı düzenleyen şartlarda da bir değişiklik yapılmadı. OKS’de de BES’te olduğu gibi emeklilik hakkı sistemde 10 yıl kalmak ve 56 yaşını doldurmuş olmakla kazanılabiliyor. Bu şartların her ikisinin de sağlanmış olması önemli. Örneğin 56 yaşını doldurmadan sistemden ayrılmak isteyen katılımcı, yüzde 30 devlet katkısının tamamından yararlanamıyor. Sistemden erken ayrılmak isteyenlerden en az üç yıl sistemde kalanlar devlet katkısının yüzde 15’ini; altı yıl kalanlar yüzde 35’ini alabiliyor. Sistemde en az 10 yıl kalanlar ise devlet katkısının yüzde 60’ını hak ediyor. Sistemde en az 10 yıl kalıp 56 yaşını dolduranlar ise devlet katkısının tamamını alıp OKS ve BES’ten emekli olabiliyor. OKS sistemi Ocak 2017’de hayata geçirildi ve Ocak 2023 itibarıyla 6’ncı yılını tamamladı. Sürecin başından beri sistemde olan çalışanlar için bile 10 yıl dolmadığından EYT ile birlikte sistemden çıkmak istemeleri halinde birikimlerine verilen devlet desteğinin sadece yüzde 35’ini alabilecekler.

EYT kapsamında emekli olduktan sonra çalışmaya devam etmeyecek kişilerin, OKS sisteminden ayrılma kararı verirken, oldukça önemli olan bu duruma dikkat etmeleri gerekir. Ancak bu kişiler OKS sertifikaları kendi adlarına olduğu için işten ayrılma bildirimini takip eden 10 iş günü içinde OKS sertifikasını sunan şirkete başvurup kendi belirledikleri tutardaki katkı payını dışarıdan ödeyerek sistemde kalmaya devam edebilirler. Bu durumda bu kişilerin OKS’de 10 yılı doldurmaları ve 56 yaşına kadar da sistemde kalmaları başta yüzde 30 devlet katkısı olmak üzere sistemin tüm avantajlarından yararlanabilmelerini sağlayacak ve özel emeklilik hakkıyla gelirlerini artırmalarına imkân verecektir. EYT’den emekli olup da aynı iş yerinde çalışmaya devam edecek kişilerin ise OKS sertifikaları olduğu gibi devam edecek. Ancak emekli olduktan sonra yeni bir iş yerine geçecek çalışanların sertifikaları, eğer yeni iş yeri OKS sistemine dahilse, çalışanın sözleşme süresi, birikimi ve getirisi yeni iş yerindeki OKS sözleşmesine aktarılarak herhangi bir kesinti olmadan devam edecek. Yeni iş yeri OKS sistemine geçmemişse de çalışan, eğer talep ederse önceki iş yerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında bireysel olarak katkı payı ödemeye devam edebilecek.

• Özellikle emeklilik şartlarında 56 yaş sınırı bulunan BES içerisinde de bir regülasyona gidilmesi söz konusu olabilir mi?

Bireysel Emeklilik Sistemi’miz devletimizin önemli teşvik ve destekleriyle tasarrufun ülkemizdeki en önemli merkezi haline geldi. Devlet katkısının yüzde 30’a çıkarılması, birikimlerin sistemden çıkmadan teminat gösterilebilmesi ve kısmi çekiş, 18 yaş altının sisteme dahil edilmesi ve hediye sertifika uygulaması gibi pek çok düzenleme hayata geçirildi. BES sisteminde yapılan tüm bu düzenlemeler sistemi güçlendirmek, vatandaşları sisteme girmeye daha fazla teşvik etmek ve daha uzun süre sistemde kalmasını ve tasarruf bilincinin erken yaşlardan itibaren oluşmasını sağlamak gibi amaçlarla yapıldı. Bundan sonra da emeklilik sisteminde yapılacak düzenlemelerin sistemin daha da iyileştirilmesine, katılımın teşvik edilmesine ve tasarruf eğilimin artırılmasına yönelik adımlar olacağını düşünüyoruz.

• Emeklilik yaşının erkene çekilmesi, BES’e pozitif bir ivme yaratacak mı? Daha uzun bir süre emekli maaşı ile geçinmek durumunda kalacak olan büyük bir kitle mevcut olacak. Bu durum, emeklilik döneminde ek bir gelir olan özel emeklilik sistemlerine ihtiyacı ve bakışı nasıl şekillendirecek?

Bireysel Emeklilik Sistemimiz, başta sistemde yapılan teşvik edici düzenlemelerin etkisi, vatandaşların artan tasarruf eğilimi ve emeklilikte de çalışma hayatında olduğu gibi gelir seviyesinin korunması isteği ile son yıllarda önemli bir büyüme yaşadı.  31 Ocak itibariyle BES’te yaklaşık 8 milyon katılımcı ve 400 milyar TL toplam fon büyüklüğü; OKS’de ise 6,7 milyon katılımcı ve 33 milyar TL’den fazla fon büyüklüğüne erişildi.  Genel olarak baktığımızda BES ve OKS’de katılımcı sayısı 14,7 milyona; fon büyüklüğü ise 433 milyar TL’ye ulaştı. Biliyorsunuz, tasarruflar ve emeklilik dönemindeki gelir seviyesi her geçen gün daha da önemli hale geliyor. Son dönemde ülkemizde de BES ve OKS’de sisteme girişlerin artması, sistemde kalış sürelerinin uzaması, bireylerin tasarruf eğilimlerinin artırılması için önemli düzenlemeler hayata geçirildi. EYT ile emeklilik hakkı kazanacak çalışanlar kıdem tazminatı ve emekli maaşı gibi ilave bir gelir elde edecekler. Diğer bir ifade ile tasarruf edilebilir gelirleri artacak. EYT düzenlemesiyle emekli olup çalışmaya devam edecek kişilerin OKS ve BES planlarını devam ettirmek isteyeceklerini ya da istemelerini gerektiğini düşünüyoruz. Bu kişiler için ilave gelir olan kıdem tazminatları ve emekli maaşlarını ya da toplu ödemelerini BES ve OKS sistemine yönlendirmeleri halinde devletimizin BES birikimlerine verdiği yüzde 30 katkıyı kazanmaları ve hatta son yapılan düzenlemeler ile bu katkının yıllara sâri olarak alınabilmesi büyük avantaj.

Bu avantajların yanı sıra kişilerin ikinci bir emeklilik geliri isteği, tasarrufun verdiği güvence ve bireysel emeklilik fonlarının yüksek getiri oranları düşünüldüğünde EYT ile emekli olacak kişilerin tasarruflarının önemli bir kısmının Bireysel Emeklilik Sistemi’nde değerlendirmelerinin en uygun opsiyonların başında geldiğini düşünüyoruz.