BES’te fon değişim hakkını kullananların oranları yükselişte
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) uzun yıllardır konuşulan ve düzeltilmeye çalışılan konuların başında katılımcıların fon değiştirme hakkını yeteri kadar kullanmamaları gelirdi. Bu konuda, son dönemde bir ivme kaydedildiği görülüyor. Katılımcılar BES fon dağılımlarını değiştirme haklarını daha fazla kullanmaya başladı ve BES’teki fon getiri oranları da bu doğrultuda artmaya başladı
Bireysel Emeklilik Sistemi, sağlam bir gelecek için önemli bir yatırım aracı. Bu alanda getiri sağlamak ise bazı inceliklere bağlı. Getiri yollarının başında, fon dağılımlarını doğru yapmak geliyor ve sistem bunun için katılımcıya yılda 6 kez fon dağılımını değiştirme hakkını tanıyor. Doğru fonlara yatırım yapmak, fon karmalarını iyi düzenlemek, yatırım yapılan fonları takip ederek doğru şekilde ve yeterli oranda fon yatırım değişikliği yapmak önemli bir getirinin en önemli parametreleri arasında yer alıyor. Ancak, uzun yıllardır bu hakkın pek kullanılmadığı bilgisi uzmanlar tarafından paylaşılıyordu. Rakamlar da bunu doğruluyordu. Uzun yıllar yatırımcıların sadece yüzde 2'si fon değişimi hakkını kullandı. Bu %2’lik kısmın ise yüzde 10 ile 20 arasında daha iyi getiri elde ettiği görülüyordu.
Fon değiştirme hakkının kullanım oranları son yıllarda finansal okuryazarlıkta yaşanan artış ve bilinçsel yükselişin de etkisiyle önemli bir ivme yakaladı. EGM’nin 31.12.2020 tarihli verilerine göre en az bir kez fon dağılım değişikliği hakkını kullananların oranı sistemin kuruluşundan itibaren yüzde 2 düzeyinden yüzde 19,06 seviyesine kadar çıktı. İlgili yıl içinde en az bir kere fon dağılım değişikliği yapılan sözleşmelerin yürürlükteki sözleşmelere oranı %6,45’e ulaştı. Böylece sistemin başından itibaren en az bir kere fon dağılım değişikliği yapılmış sözleşme adedi 1 milyon 577 bin 399 oldu.
Fon takibinde robot destek
Esnek fon dışındaki fonlara uzun yıllar dokunmamak toplam getiriyi zayıflatabiliyor. Ancak, fon seçmek oldukça teknik bir konu. Bazı uzmanlarsa BES fonlarını seçemeyen çoğunluğa bağımsız yatırım danışmanlığı imkanı sağlanması gerektiği görüşünde. Emeklilik şirketlerinin kendi grup portföy şirketinden robot çözümler yolu ile fon yönetimi sağladığını, ancak bu desteğin robotlar üzerinden değil, bağımsız danışmanlar tarafından verilmesinin de önemli bir adım olabileceği konusunda da görüşler mevcut.
Uzmanlar, fon değişim hakkını kendisi takip etmek isteyen katılımcılara şu önerileri sunuyor;
“Bakış açısı her zaman orta ve uzun vadeli olmalı. Yani birkaç yıl. Aylık veya haftalık hareketlerle dalgalı piyasalarda zarara uğrarsınız. Fon değişiminiz kurala dayalı olsun. Örneğin hisse ve döviz birbirine ters hareket eder. Fon değişim haklarınızın tamamını kullanmak zorunda değilsiniz. Ancak, bu konunun takibi getirilere önemli ölçüde yansıyacaktır.”
“Önümüzdeki dönemde fon değişikliği yapanların artacağını düşünebiliriz; çünkü artık yapay zekâ, robo advisorlar gibi çeşitli mekanizmalar hayatımızda yer almaya başladı”
15.02.2021